Op 11 en 12 november speelt het PM Orkest twee concerten rond het thema Vergeten Vrouwen. De kunsten zijn vaak nog een mannenwereld. Hoewel onder musici en solisten de balans steeds meer gelijk getrokken wordt, zijn componisten nog steeds meestal man. Deze reeks concerten biedt een mooie kans om kennis te maken met vrouwelijke componisten die lang minder aandacht hebben gekregen. Ook vinden vinden wij het belangrijk dat jonge musici in aanraking komen met verschillende muziekstijlen en componisten. Want als het aan ons ligt is het nooit te laat om vrouwelijke componisten het podium te geven dat zij verdienen, of dat nou componisten zijn uit de 18e of 21e eeuw.
I feel I must fight for my music, because I want women to turn their minds to big and difficult jobs; not just to go on hugging the shore, afraid to put out to sea
— Ethel Smyth
Concertdata:
11 november 2022, 20:00
Lutherse Kerk, Den Haag
12 november 2022, 20:00
Geertekerk, Utrecht
—
Dirigent: Aafko Boonstra
Solisten: Cecilia van Berkum (viool), Sam Kuijper (hoorn)
Programma:
19:15 - 19:35 Lezing door Lotte Kokkedee en Maria Luisa Guevara Tirado
-
De klanken van Louise Farrenc, Ethel Smyth en talloze andere vrouwelijke componisten dringen zelden door tot de bastions van de klassieke muziek. De ‘grote’ componisten – altijd man, wit en bij voorkeur Duits of Frans – domineren nog steeds onze auditieve wereld. En nog steeds worden vrouwelijke componisten vaak buiten de concertzalen gehouden – in 2019 werd er slechts één werk van een vrouw genoemd tijdens de jaarpresentatie van het Amsterdamse muziekpodium. In de lezing voorafgaand aan het concert buigen Maria Louisa Guevara Tirado en Lotte Kokkedee zich over de volgende vragen: Zijn er geen grote vrouwelijke componisten geweest en zo nee, waarom niet? Waarom is onze publieke kennis op dit gebied zo beperkt?
Bij deze lezing wordt het publiek meegenomen in de leefwereld van de vrouwelijke componist en welke sociale structuren, culturele waarden en institutionele belemmeringen een glazen plafond vormden voor vrouwen in de late 19e en vroege 20e eeuw. Guevara Tirado en Kokkedee bespreken waarom sommige vrouwen wel en andere niet door het glazen plafond wisten te breken en welke factoren de dominantie van de mannelijke componisten blijven hooghouden in het huidige muziekrepertoire.
Hesce Mourits – Pater Noster
Ethel Smyth – Dubbelconcert voor viool en hoorn
Louise Farrenc – Symfonie No. 3
-
Hesce Mourits is cellist en componist. Ze studeert aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag bij Larissa Groeneveld (cello) en Calliope Tsoupaki (compositie). Op jongere leeftijd begon ze aan de Sweelinck Academie, de jong-talent afdeling van het Conservatorium van Amsterdam. Hier heeft ze les gehad van onder andere Monique Heidema en Maarten Mostert.
Mourits heeft onder andere masterclasses gevolgd bij Timora Rosler, Jeroen den Herder en Leonid Gorokov. Ze heeft in diverse jeugd- en studentenorkesten gespeeld (waaronder het Kennemer Jeugd Orkest, Nederlands Jeugd Strijk Orkest). Op dit moment is ze de aanvoerder van de cellosectie van het VU-orkest. Als solist heeft Mourits een voorliefde voor moderne en nieuwe muziek, met name van vrouwelijke componisten, en van componisten die speciale kwaliteiten vragen van de cellist (Sofia Gubaidoelina, Peter Vasks)
Werk van haar werd uitgevoerd in de Philharmonie Haarlem en aan het Koninklijk Conservatorium, en op dit ogenblik is een werk in voorbereiding dat te horen zal zijn op The Hague Highlights
Pater Noster
Voor het PM orkest schreef ik een stuk over het thema “vrouw”. Hiervoor gebruik ik het gedicht pater noster van de dichter Antjie Krog. Antjie Krog is een Zuid-Afrikaanse dichter en schrijver. In haar literatuur komen thema’s als moederschap en vrouw zijn veel voor. In dit stuk heb ik zowel inspiratie gehaald uit dit prachtige gedicht als persoonlijke ervaringen. Enerzijds is het een gevoel van frustratie, radeloosheid of angst. Maar er zit ook een keerzijde aan. In het gedicht bevrijdt de vrouw zichzelf te midden van de natuur. Ze staat op een rots, bij de zee, ze voelt zich sterker dan ooit. – ze is een vrije vrouw. Deze boodschap van hoop wil ik ook meegeven, seksisme zal altijd blijven bestaan, maar samen kunnen we ertegen strijden en elkaar helpen in de hoop ooit zo een bevrijd gevoel te mogen ervaren.
-
Dame Ethel Smyth werd geboren in een rijke middenstands familie in Engeland. Hoewel haar vader niet wenste dat zijn dochter een carrière als componist ambieerde, mocht Smyth toch naar het Conservatorium in Leipzig waar ze het slechts een jaar uithield. Ze gaf haar muzikale droom niet op en nam lessen van Heinrich von Herzogenberg. Ook werd ze goede vrienden met de componist Pyotr Tchaikovsky die haar later in zijn memoir omschreef als “een van de weinige vrouwelijke componisten waarvan men serieus kan zeggen dat ze iets waardevols bereikt op het gebied van muzikale creatie.” Na een tijdje gewoond en gewerkt te hebben in verschillende landen in Europa keert Smyth in 1890 terug naar Engeland waar ze naam begint te krijgen met haar operas. Tussen 1911 en 1913 gaf Smyth het componeren van grotere werken even op om zich te wijden aan de Engelse suffragette beweging. Ze heeft zelfs nog eens twee maanden in de gevangenis gezeten voor het ingooien van ramen met andere feministen. Toen een vriend van haar, Thomas Beecham, haar bezocht in de gevangenis schijnt ze The March of the Women hebben gedirigeerd in een memorabel concert met de andere opgesloten suffragettes. Smyth is ook bekend vanwege haar liefdesrelatie met Virginia Woolf en andere bekende vrouwen.
-
Louise Farrenc groeide op in een creatieve familie van schilders en beeldhouwers. Ze begon al op jonge leeftijd op de piano en meldde zich op haar vijftiende aan bij het Conservatorium van Parijs voor compositie. Na haar studie begon Farrenc een carrière als concertpianist en was de enige vrouwelijke docent aan het Conservatorium van Parijs gedurende de gehele 19de eeuw. Ze bevocht de loonkloof tussen haar salaris en dat van haar mannelijke collega's op het Conservatorium en na jarenlang aandringen werd dit uiteindelijk ook toegekend. Alhoewel Farrenc nooit de erkenning kreeg voor haar muziek in haar eigen tijd, bleef ze naast haar andere werkzaamheden muziek componeren.
Dit concert wordt mede mogelijk gemaakt door onze vrienden en sponsoren