Na Beethovens ouverture klinkt dit grootse werk! Lang heeft men vermoed dat deze symfonie het product is geweest van Schuberts laatste levensjaar (1828). Schubert was indertijd slechts 31… Schubert was ernstig ziek, hij leed al lange tijd aan syfilis dat hij naar alle waarschijnlijkheid heeft opgelopen na een bezoekje gebracht te hebben aan enkele Weense prostituees. Schubert was een groot feestbeest en had zo’n ongelofelijke reputatie, dat de feestjes waar hij kwam naar hem vernoemd werden (de zogeheten ‘Schubertiaden’). De grote hoeveelheden alcohol en zijn seksuele losbandigheid hebben hem de ziekte gegeven waaraan hij in 1828 zou overlijden. 

Als u hierdoor het vermoeden krijgt dat er een zwaarmoedig programma vol zware en trieste muziek op u staat te wachten, beloof ik u dat u compleet versteld zal staan.

 Ja, het klopt dat Schubert leefde in de wetenschap dat hij op jonge leeftijd zou komen te overlijden, maar dat mocht zijn pret in het schrijven van muziek niet drukken. Er brak een ongelofelijke creatieve periode aan, waarin Schubert de meest  geweldige muziek schreef, die alles behalve de indruk geeft dat deze jonge man zijn einde tegemoet ging. De muziek is fris, vitaal en virtuoos, doordrenkt met levensenergie! 

Inmiddels weten we dat Schubert begonnen is met deze symfonie componeren in de zomer van 1825. Uit brieven weten we dat het stuk compleet georkestreerd was in het voorjaar van 1826 en dat Schubert de muziek heeft opgestuurd naar het ‘Gesellschaft der Musikfreunde’ met een toewijding aan die vereniging. In reactie daarop kreeg Schubert een klein beetje betaald en een regeling met de belofte dat de orkestpartijen zouden worden geprint. In de winter van 1827 is het werk in privésferen doorgespeeld (hoewel de exacte datum en de dirigent onbekend zijn). 

Na die fatale avond is het werk bestempeld als veel te lang en veel te lastig voor het amateurorkest van het conservatorium.  Vandaar ook dat wij als orkest, bestaande uit Practicum Musicae studenten, ons zo geroepen voelden om dit fantastische werk op te pakken. 

Na Schuberts dood is het werk overigens lang in de vergetelheid geraakt. Tot in 1838 (tien jaar na de dood van Schubert) ging Robert Schumann op bezoek ging bij de broer van de componist (genaamd Ferdinand Schubert). Toen Schumann zijn ogen legde op het manuscript van de 9e symfonie, heeft hij direct zijn bewondering voor het stuk uitgesproken.

Ferdinand gaf Schumann een kopie mee naar Leipzig waar Felix Mendelssohn-Bartholdy het eerste publieke optreden van de symfonie heeft verzorgd. Waar Schumann op zijn beurt weer lovend over schreef in zijn ‘Neue Zeitschrift für Musik’. Hij prees vooral de ‘hemelse lengte’ van het werk. ‘De grote’ 9e van Schubert begon uit de vergetelheid te raken. 

Makkelijk is die route niet geweest, toen Mendelssohn het stuk meenam naar Londen en Parijs om het stuk met de lokale orkesten uit te voeren, hebben de orkestmusici Mendelssohn keihard uitgelachen. Zulke absurd lange en moeilijke muziek zouden ze echt niet uitvoeren. 

Gelukkig weten we nu beter! De muziek is zeer ambitieus en gewaagd op zoveel verschillende vlakken: het sprankelende karakter, het gigantische orkest waarvoor het is geschreven, de zeer verregaande muzikale innovaties… etc… etc… Het stuk wordt gezien als het allerbeste stuk dat Schubert voor orkest heeft gemaakt. Een juweel binnen zijn oeuvre.

Ga er goed voor zitten en geniet van de “hemelse lengte” van deze symfonie.